Dit blog is een tijd geleden verhuisd. Ik heb een andere website en daarop staan nu mijn blogs te lezen.
Je kunt de blogs hier vinden.
Wil je de blogs regelmatig lezen, volg mij dan via facebook of twitter.
Ook kun je je inschrijven voor de nieuwsbief, daarin staat elke maand een overzicht met allerlei ander nieuws. Dan krijg je elke maand de blogs in de mail.
Ja ik weet het, ineens is het radiostilte van mijn kant. Wekenlang iedere week een nieuw verhaal en ineens is er niets meer. Wat zou er zijn? Ziek, zwak en misselijk of is het minder ernstig? Minder ernstig gelukkig.
Afgelopen weken ben ik erg druk geweest met o.a. fotograferen in een Kasteel in Duitsland (Schloss Moehren, zie foto van badkamer hierboven), direct daarna drie dagen Restauratiebeurs (daarvoor de nodige voorbereidingen om die stand mooi in te richten). Gelukkig veel klanten die snel foto’s nodig hadden en vooral… er komt een nieuwe site aan! Over twee weken gaat deze online. Een nieuwe site is leuk, maar kost heel veel tijd.. Als je dan druk bent met die dingen zoals hierboven, dan schiet een blog er bij in (ja helaas…)
Een andere reden is dat door de nieuwe site, dit blog gaat stoppen. Op mijn nieuwe site komt (ook) een blog en die twee kunnen niet samen. De verhalen die hier op staan verhuizen mee en blijven gewoon zichtbaar. Voor de mensen die deze blogsite volgen betekent dit dat ze niet meer automatisch een mail krijgen van een nieuw blog. Je ontvangt van mij binnenkort een mail met de mogelijkheid je in te schrijven voor mijn nieuwsbrief, dan krijg je elke maand een overzicht van mijn blogs in je mailbox. Je kunt mij natuurlijk ook volgen via verschillende sociale media kanalen, dan kom je hem ook tegen.
Tot slot zit ik nog met een vraag: ik heb nu de nodige blogs geschreven en wat vinden jullie er van? Leerzaam, onderhoudend, mag er meer kennis in, of wil je meer persoonlijke verhalen?
Ik heb een poll toegevoegd, ik ben benieuwd naar jullie antwoorden. Die vorige was ik trouwens erg blij mee (over mijn naam op de Restauratiebeurs), het was een succesvolle beurs. Een goede naam is daar zeker onderdeel van!
Oude huizen en gebouwen, hoe groot of klein ook vind ik prachtig. Zet mij in een oud pand met de camera (als de zon schijnt!) en je hebt geen kind meer aan mij. Zo weet ik nog dat ik een aantal jaren geleden in het kasteel van Bad Bentheim was (net over de grens bij Enschede). Ik had toen het gevoel: ik blijf hier, ik ben hier zó thuis!
Regelmatig krijg ik de vraag, hoe kom je er bij om juist monumenten te kiezen. Tja, dat is een goede vraag.. Hoewel ik zelf daar niet zo heel goed de vinger op kan leggen, neem ik jullie meen naar mijn hersenspinsels over wanneer dat ontstaan zou kunnen zijn..
Als ik deze vraag aan mijn moeder voor zou leggen, zou ze direct zeggen dat het van mijn vader komt. Hij was ook dol op oude huizen. In ons, toen nieuwbouw, huis in Bilthoven verpieterde hij en midden jaren 70 vertrokken we (ouders met drie dochters) naar een klein dorp in de Achterhoek. Een mooi oud huis. Een ruim huis met ruime tuin. Mijn vader dook in de geschiedenis van het pand en hij ontdekte dat het oudste stuk van het huis in de 17de eeuw gebouwd was. Best oud dus….
Ik vond het een fijn huis, lekker ruim en leuke hoekjes waar je in kon zitten of verstoppen. Al naar gelang mijn leeftijd… Hoewel ik mij in die omgeving niet op mijn gemak voelde, was het huis zelf altijd goed. Als kind wilde ik het huis graag oppakken en ergens anders neerzetten. Dat ging natuurlijk niet.
Als 18 jarige verliet ik het ouderlijk huis om te gaan studeren in Enschede, toen AKI, nu Artez. In het eerste jaar kreeg ik les van een bevlogen architect, Willem Smid uit Deventer. Ik zal het nooit vergeten, hij gaf les op vrijdagochtend, niet echt een populaire ochtend om les te geven. Tout studentenbestand ging op donderdagavond uit, en die lagen niet vroeg in bed. Ook ik ging uit, tot soms erg late uurtjes. Toch zette ik de wekker en stond ik op om naar deze les te gaan. De verhalen van Willem, zijn enthousiasme. Het was aanstekelijk. Berlage, de Amsterdamse school… Hij vertelde er over en ik nam het op als een spons.
Ik koos voor de richting fotografie/ video. Als ik foto’s maakte fotografeerde ik schaduwen, spiegelingen en gebouwen. Zeker toen ik later een vriendje in Rotterdam kreeg, kon ik met mijn verse OV kaart elk weekend mijn hart op halen. Wat een genot om die prachtige gebouwen van Rotterdam te fotograferen.
En toen… toen viel het een hele tijd stil. Ik studeerde af op video, werd freelance cameravrouw en later partner in een videoproductiebedrijf. Ik deed van alles, enorm leuk om te doen, maar niets met monumenten..
Na ruim 15 jaar video besloot ik de videocamera en alles wat er bij hoorde aan de wilgen te hangen en de fotocamera weer op te pakken. Ik was klaar met het bewegende beeld. Het stilstaande beeld, daar lag eigenlijk altijd al mijn liefde. Het was wel eerst zoeken naar wat ik nu precies wilde doen. Evenementen, landschappen, bloemen.. Prachtig om te doen. Toen kreeg ik een opdracht om een oude schuur te fotograferen. Wat leuk om te doen! Toen ik dit later vertelde aan een vriendin die ik vanaf de middelbare school ken, sprak zij de magische woorden: maar dat deed je vroeger altijd al, gebouwen fotograferen… Toen vielen er veel kwartjes! Hierin wilde ik verder. Die oude panden waar ik mij op mijn gemak voel, het ontdekken van een huis. Het licht, de sfeer, de details. Ik vind het een genot.
Sommige mensen denken, gezien mijn titel als monumentenfotograaf en ik geef ze geen ongelijk, dat ik alleen oud doe.. Ja, daar ligt zeker mijn voorkeur.. Maar nieuwe architectuur, bijzondere gebouwen, daar kan ik ook enorm van genieten. Alleen die hebben nog niet die beleving wat oud heeft. Dat is zo leuk aan monumenten, de schoonheid van veel van die panden. Die je soms van een afstand niet of nauwelijks ziet.. Dat breng ik graag in beeld.
Hoe ik dat bedoel? De manier waarop wij naar een foto kijken lijkt vrij willekeurig. Lijkt.. een goede fotograaf weet wat hij met zijn foto wil vertellen. Hij weet ook wat hij kan doen om dit te versterken.
Zo wordt onze manier van kijken voor een groot deel bepaald door onze manier van lezen. We lezen van links naar rechts, daardoor kijken we ook van links naar rechts. Omdat we van links naar rechts kijken, vinden we het vaak fijn als ons onderwerp aan de rechterkant van de foto staat. Dat voelt vertrouwd. Als fotograaf kun je hier rekening mee houden bij de opbouw van je beeld.
Behalve de leesrichting, zijn er nog andere manieren om de kijker te sturen. Neem nu Rembrandt, meester in het schilderen van licht en schaduw. Als je naar zijn schilderijen kijkt, weet je direct wat hij het belangrijkste vond. Daar is het licht. Zorg er dus voor dat, zeker als er in de ruimte waar je gaat fotograferen veel contrast is tussen licht en donker, je onderwerp in het licht staat. Dan weet de kijker gelijk: daar gaat het om.
Is er wat gelijkmatiger licht, dan kun je de kijker ook sturen door gebruik te maken van scherpte/ onscherpte. Als het een onderwerp scherp is, kijk je daar als eerste naar, zelfs als het op de achtergrond staat. Kijk maar eens naar de voorbeelden: bij de linkerfoto kijk je eerst naar de onderste bloem, bij de rechter eerst naar de bovenste. Daar ligt de scherpte, en dat valt als eerste op.
Als je een groep mensen fotografeert en één iemand kijkt in de lens, dan valt die persoon als eerste op. Neem dit meisje. Ze is in een donkere omgeving gefotografeerd, met veel wit rond haar gezicht. Toch zie je haar gezicht als eerste, omdat ze je aankijkt.
Daar moet je van houden, sommige mensen hebben het gevoel bekeken te worden als de blik van de geportretteerde op de kijker gericht is.
Kleuren kunnen ook heel bepalend zijn. Vooral geel, rood, oranje zijn kleuren die opvallen. Zeker als ze verder niet in de foto voorkomen. Vaak hebben verpakkingen of emmers zo’n opvallende kleur. Deze kleuren vragen aandacht in je foto. Soms wil je dat, maar vaak ook niet omdat het afleidt. Zet ze even aan de kant, dan heb je er geen last meer van. Zo’n expliciete verwijzing hoeft niet, je kunt ook de bewuste link onder een woord in deze alinea plaatsen.
Met al deze elementen bepaal jij als fotograaf dus waar de kijker naar kijkt. Zeker als je een detail fotografeert is het zinvol om hierover na te denken en te kijken hoe je het beste de nadruk legt op dat element waar jij de nadruk wilt hebben.
De meeste mensen die een foto maken, doen dat staand. Ze kijken naar wat ze willen fotograferen, richten de camera en klik. Foto gemaakt, so far so good. Een nadeel van deze manier van fotograferen is dat je hiermee eigenlijk altijd dezelfde soort foto’s krijgt. De variatie zit ‘m in het licht, wel of geen detail misschien, maar verder niet. Ik vind dit jammer, het is nogal saai en weinig inspirerend om naar te kijken. Als je wilt dat je foto functioneel is, dan is er niets mis mee. Heb je de intentie om een goede foto van je onderwerp te maken, bijvoorbeeld om aan je klanten te laten zien hoe goed je in je vak bent, dan zou ik zeggen: probeer eens wat anders.
Eerst even kort wat theorie, er zijn namelijk drie soorten perspectief:
-vogelperspectief
-ooghoogte
-kikvorsperspectief.
Nu lijkt het logisch dat, als je het over ooghoogte hebt, het gaat om de hoogte van jouw ogen. Dat is dus niet zo. Ooghoogte is de hoogte van jouw onderwerp. Fotografeer je een plint, dan moet je op je buik gaan liggen voor een ooghoogte foto. Wil je een fries fotograferen, dan moet je een ladder pakken.
Ooghoogte is dus de hoogte van je onderwerp. Vogelperspectief is als je er van boven op kijkt en kikvorsperspectief is als je er van onder tegen aan kijkt. Ongeacht wat jou lengte of hoogte is.
Omdat de meeste mensen staand fotograferen zijn de onderwerpen die ongeveer even groot zijn op ooghoogte gefotografeerd, maar de dingen die laag zijn, zoals die plint, juist altijd vanuit vogelperspectief. Die fries wordt altijd vanuit kikvorsperspectief gefotografeerd. Zonde! Kies voor je onderwerp eens een niet zo voor de handliggend perspectief. Ga eens op je buik liggen voor die plint als je die prachtig geschilderd of gerestaureerd hebt. En klim nog één keer op die ladder of steiger voor die fries. Het leuke is namelijk, dat de kijker die plint of die fries zelden op die manier ziet. Want wie gaat er nu op zijn buik liggen om een plint te bekijken?
Een ander interessant aspect van perspectief is dat je dingen een andere grootte kunt geven dan ze in werkelijkheid hebben. Wil je een klant de juiste verhoudingen laten zien, dan is ooghoogte, meestal de beste keuze. Is het niet erg als je onderwerp groter, kleiner, langer of korter lijkt dan het het werkelijk is, dan kun je gaan experimenteren met andere perspectieven. Een paar voorbeelden. Een deurklink vanuit kikvorsperspectief zal groter lijken dan hij in werkelijkheid is. Een gang, ook vanuit een laag standpunt, zal langer lijken dan hij in het echt is. Leuk om mee te experimenteren!
Dat ik naast monumenten (ver)bouw processen erg leuk vind om te fotograferen. Dat vertelde ik vorige week.
Toen ik met bouwfotografie begon, deed ik dit op eigen initiatief. Dit soort van fotografie eigen maken en ‘vlieguren’ maken is belangrijk om dit later in opdracht te kunnen doen. Inmiddels heb ik genoeg bouwprocessen gefotografeerd dat ik dit inderdaad in alle vertrouwen in opdracht doe .
Het zijn de uitzonderingen die de regel bevestigen, zoals de verbouwing bij De Brockhorsthoeve in Brummen. Het heeft nieuwe uitbaters en ze zijn het grondig aan het verbouwen. Het pand is voor mij vijf minuten fietsen en heb daarom besloten dit (toch weer) op eigen initiatief te doen.Het is namelijk voor mij als fotograaf ook zinvol om regelmatig projecten te doen die niet in opdracht zijn. Dan kan ik weer andere dingen fotograferen en hoef even geen rekening te houden met de wensen van de opdrachtgever. Ik kan komen en gaan wanneer het mij schikt, ook fijn.
Daarnaast lever ik onder andere bouwfoto’s aan de Nationale Beeldbank. Met deze foto’s kan ik weer wat anders uploaden, wie weet is er een koper voor.
Hieronder een kleine impressie van de foto’s die ik tot nu toe maakte.
Ondertussen doe ik deze week een workshop blog schrijven. Of er wat jullie betreft verbeterpunten zijn dat weet ik niet (dan hoor ik dat graag). Ik ga er van uit dat ze beter worden!
Hoe kom ik er bij om bouw te fotograferen? Dit is een vraag die ik met enige regelmaat krijg. Als monumenten- en bouwfotograaf zonder achtergrond in de architectuur of bouw is dat misschien een vreemde keuze. Eerder vertelde in de Erfgoedstem ik al over de start van fotograferen van monumenten.
Wanneer mijn fascinatie voor bouw gewekt is moeten we terug naar een jaar of 30-40 geleden. Toen ik nog een klein meisje was.
Mijn ouders kregen in 1975 het boek “De bulldozer schuift verder of de verandering van het landschap” van Jörg Müller. Het is een boek met zeven prenten met het beeldende verhaal van een villa in de laatste negentien jaar van haar/ zijn leven. Er komen geen woorden aan te pas, alleen die zeven prenten.
Op elke prent zie je een villa en elke prent is ruim drie jaar verder gemaakt. Je ziet dus het landschap veranderen, niet alleen qua seizoenen, maar juist ook wat mensen aan het landschap veranderen. Eigenlijk is het ook een droevig boek, de villa staat eerst in een prachtige landelijke omgeving en op de laatste plaat is de villa helemaal weg. Er is een snelweg aangelegd.
Die verandering vond ik altijd erg fascinerend om te zien, bij elke nieuwe prent was je de vorige eigenlijk al weer bijna vergeten.
Dit is de eerste prent van zeven – J.Müller
Dit is de zesde prent, de villa wordt gesloopt – J. Müller
Ik heb het boek heel vaak ingekeken en een paar dagen geleden vond ik het terug bij mijn moeder en mocht het meenemen. Ik was als een kind zo blij!
Toen vijf jaar geleden een paar meter voor mijn huis een kruispunt op de schop ging moest ik weer denken aan deze prenten. Dit deed mij besluiten zo’n verandering van het landschap te fotograferen. Ik ontdekte dat ook in het echte leven, op echte bouwplaatsen deze magie nog steeds voor mij werkt.
Mooi vind ik om te zien hoe je eerst een situatie hebt, dat er dan veel mensen druk zijn met van alles en dat het dan op enig moment klaar is. In de tussenliggende fase oogt alles vrij rommelig (understatement) en in deze fase vraag ik mij iedere keer af, komt het ooit weer goed? Ja, iedere keer heb ik het weer mis. Als het klaar is, is het mooi en prachtig. Het is ook of gelijk daarna je interne harde schijf gewist wordt. Je weet nauwelijks nog hoe het was. Daarom vind ik het zo leuk om dit vast te leggen. Als fotografisch geheugen van een bouwproces.
Ik fotografeerde verschillende processen inmiddels. “Verandering van een kruispunt” was de eerste, de verbouwing van het gemeentehuis in Brummen de grootste.
Via mijn website kun je nog anderen zien.
Vorige week vertelde ik al een truc over het fotograferen van panden op zo’n manier dat de muren recht blijven. En zoals zo vaak… Er zijn uitzonderingen.
Wat nu als je een huis wilt fotograferen en je hebt geen ruimte? Dan krijg je zoiets als dit.
Ik hoop dat je ziet, dat je hier niet echt heel vrolijk van wordt. Als je handig bent met photoshop of lightroom kun je de muren misschien nog rechttrekken. Het risico is dan wel dat de verhoudingen niet (meer) kloppen.
Dus, dan zit er maar één ding op: creatief zijn!
Pak een onderdeel van het huis en als je dan scheef moet fotograferen, leef je dan uit, en ga écht scheef! Zoiets als dit.
En soms als je wel ruimte hebt, kun je kiezen. Wat je mooi vind of zin in hebt.
Veel plezier!
Afgelopen week was de week van de bouw. In de jaarbeurs van Utrecht was er in dat kader een grote bouw- en renovatiebeurs gaande. Hoewel monumenten een mini onderdeel hiervan zijn, ben ik er wel naar toe gegaan. Ik vind het interessesant om te kijken wat daar allemaal te zien is. Daarbij waren een aantal klanten van mij aanwezig als standhouder. Altijd een goed moment om de contacten aan te halen. Nuttig en gezellig dus.
Het was een grote beurs, een stuk of acht hallen met allerlei bedrijven die ‘iets’ in de bouw doen. Rondlopend over de beurs en kijkend naar verschillende stands viel mij op hoe slecht de fotografie soms is van de foto’s die daar te zien zijn. Soms de technische kwaliteit (te donker bijvoorbeeld) maar ook qua inhoud. Huizen en gebouwen met scheve muren… ehhh, was die muur echt zo scheef of heb je hem scheef gefotografeerd? Het lijkt mij geen aanbeveling voor je vak….
Als professioneel fotograaf heb ik een speciale lens om gebouwen die recht staan, ook recht te fotograferen. Ik kan mij voorstellen dat als je graag de foto’s zelf maakt, die lens een te dure investering is. Er zijn twee trucjes om zonder dure lens aardig in de buurt te komen van een foto waar het pand er recht op staat.
Staat het pand vrij met weinig ruimte er om heen, gebruik dan de groothoek (wide) van de camera. Ga wel zo ver mogelijk van het pand afstaan, om geen last te hebben van de bolling van je lens. Anders is het pand niet alleen scheef, maar zijn kozijnen en muren ook nog eens bol.. dat wil je niet.
Belangrijk is dat je de camera recht houdt. Dus NIET de lens ophoog richten als je het dak mee wilt fotograferen. Dan krijg je juist scheve muren.
Breng de camera in zijn geheel omhoog of omlaag (en recht houden!). Een handig trucje om te gebruiken is: Laat een verticale lijn in je beeld (kozijn of hoek van het pand) een rechte hoek maken met het boven (of onder) kader van het beeldscherm van je camera. Niet letterlijk, maar in gedachten die lijn naar boven of beneden doortrekken, dan staat het huis recht.
Een andere manier is om, als het pand veel ruimte er om heen heeft, verder weg te gaan staan en dan in te inzoomen. Ook nu moet je de camera recht houden en een verticale lijn een rechte hoek laten maken met je kader. Maar door de afstand wordt het makkelijker om de camera recht te houden. De wiskundigen onder ons zullen de theorie hiervan uit kunnen leggen.
Probeer het maar eens. Mocht het niet lukken en je heb een belangrijke presentatie of beurs, bel dan mij. Maak ik ze voor je. Kun je in ieder geval een goed beeld geven van het pand waar je aan gewerkt hebt.. Ieder zijn vak, toch? ;-)
“What you see is not what you get” is een uitspraak die docent Mich Bussman regelmatig deed als docent aan de Fotovakschool. Wat hij bedoelde is; dat wat je met je ogen ziet, anders is of kan zijn dan wat een camera ziet. Je kent het vast wel, mooie zonsondergangen die er in jou beleving heel anders uitzien dan ze op de foto te zien zijn.
Maanlicht vind ik het meest fascinerende licht dat er is. Allereerst is het er natuurlijk niet elke avond, en ook niet elke maand, omdat, wil je het goed zien, je een heldere nacht nodig hebt. Als het er is heeft het een soort van mysterie en intentie die ik niet kan benoemen, maar wel ervaar. Mooi vind ik dat je zoveel kunt zien buiten, zonder extra lamp. De maan kan zo krachtig zijn dat je zelfs schaduw hebt en dat in de nacht!
Twee dagen geleden hadden we een prachtige volle maan en maakte ik deze foto op mijn slaapkamer.
Mooie schaduwpatronen door de maan. Kleur en sfeer kwam dicht in de buurt zoals ik het zelf had gezien. So far so good..
Gisteravond was het weer helder buiten en de maan scheen weer volop. Een mooi moment om foto’s van de tuin te maken in het maanlicht. (Gevalletje, wil ik al heel lang, nog nooit gedaan… )
Toen ik de foto’s aan het maken was en terug keek op het scherp van de camera, merkte ik dat wat ik om mij heen zag, héél anders was dan ik op de foto terug zag. Vanochtend ging ik met de foto’s aan de slag en merkte ik dat dit inderdaad “what you see is not what you get” is.
Als ik buiten in het maanlicht sta is voor mijn gevoel de wereld kleurloos, het groene gras, een bal achterin de tuin.. Het is er wel, maar heeft nauwelijks kleur. Alsof de wereld een soort van zwart-wit geworden is.
Toen ik de foto’s bekeek vond ik ze helemaal niet zwart wit, het gras is duidelijk groen en de balderen op het gras bruin.
Uiteindelijk heb ik de foto als zwart-wit foto gemaakt, om het gevoel te houden wat ik had tijdens het maken van de foto. Helemaal kloppend is het nog niet vind ik, maar komt wel in de buurt.
En het overzicht van de tuin? Die zie je helemaal bovenaan als kop van dit blog.
De foto’s heb ik trouwens bewust donkerder gehouden dan ik normaal zou doen. Zou ik ze corrigeren en lichter maken, dan lijkt het bijna een foto gemaakt met zonlicht…
monumentenfotograaf 