“What you see is NOT what you get”

“What you see is not what you get” is een uitspraak die docent Mich Bussman regelmatig deed als docent aan de Fotovakschool. Wat hij bedoelde is; dat wat je met je ogen ziet, anders is of kan zijn dan wat een camera ziet. Je kent het vast wel, mooie zonsondergangen die er in jou beleving heel anders uitzien dan ze op de foto te zien zijn.

Maanlicht vind ik het meest fascinerende licht dat er is. Allereerst is het er natuurlijk niet elke avond, en ook niet elke maand, omdat, wil je het goed zien, je een heldere nacht nodig hebt. Als het er is heeft het een soort van mysterie en intentie die ik niet kan benoemen, maar wel ervaar. Mooi vind ik dat je zoveel kunt zien buiten, zonder extra lamp. De maan kan zo krachtig zijn dat je zelfs schaduw hebt en dat in de nacht!

Twee dagen geleden hadden we een prachtige volle maan en maakte ik deze foto op mijn slaapkamer.

Mooie schaduwpatronen door de maan. Kleur en sfeer kwam dicht in de buurt zoals ik het zelf had gezien. So far so good..

Gisteravond was het weer helder buiten en de maan scheen weer volop. Een mooi moment om foto’s van de tuin te maken in het maanlicht. (Gevalletje, wil ik al heel lang, nog nooit gedaan… )

Toen ik de foto’s aan het maken was en terug keek op het scherp van de camera, merkte ik dat wat ik om mij heen zag, héél anders was dan ik op de foto terug zag.  Vanochtend ging ik met de foto’s aan de slag en merkte ik dat dit inderdaad “what you see is not what you get” is.

Als ik buiten in het maanlicht sta is voor mijn gevoel de wereld kleurloos, het groene gras, een bal achterin de tuin.. Het is er wel, maar heeft nauwelijks kleur. Alsof de wereld een soort van zwart-wit geworden is.

Toen ik de foto’s bekeek vond ik ze helemaal niet zwart wit, het gras is duidelijk groen  en de balderen op het gras bruin.

 

Uiteindelijk heb ik de foto als zwart-wit foto gemaakt, om het gevoel te houden wat ik had tijdens het maken van de foto. Helemaal kloppend is het nog niet vind ik, maar komt wel in de buurt.

 

En het overzicht van de tuin? Die zie je helemaal bovenaan als kop van dit blog.

De foto’s heb ik trouwens bewust donkerder gehouden dan ik normaal zou doen. Zou ik ze corrigeren en lichter maken, dan lijkt het bijna een foto gemaakt met zonlicht…

 

Hoe kijken wij eigenlijk…

Rare vraag misschien, maar wel een vraag waar veel mensen geen antwoord op hebben. Fotografie betekend letterlijk ‘schrijven met licht’. Klopt, want zonder licht zie je niets. Fotografie heeft voor mij vooral met kijken te maken. Dat is misschien al wel duidelijk door mijn vorige blogs. Maar wist je dat hoe jij naar een foto (of schilderij) kijkt te maken heeft met de cultuur waarin je opgroeit(de), en specifieker, hoe je leerde lezen? Beeldtaal noemen we dit.

Voorbeeld: Twee zwarte lijnen. Hoe lopen die lijnen? Voor je gevoel gaat de lijn links omhoog en de lijn rechts naar beneden, klopt? Dit is bij veel mensen zo die het Westerse schrift lezen. Wij lezen van links naar rechts en zo kijken wij ook. Iemand die Arabisch leest (rechts naar links) zal het precies andersom ervaren.

 

Nu vertaalt naar een foto. In de foto hieronder wordt je als kijker meegenomen naar de twee mensen die bij de ingang van de deur staan. Ik krijg bij deze foto het gevoel, kom binnen, wees welkom!

Als ik de foto omdraai, dan heb ik dat gevoel minder. Ik ervaar dit meer als een weggaan: leuk dat je er was, kom gauw terug. Ik denk dat veel van jullie dit ook zo ervaren.

Als je dus een foto maakt kun je hiervan gebruik maken.  Je kunt een gevoel van welkom of harmonie versterken door je onderwerp aan de rechterkant van de  foto te zetten.  Wil je meer afstand creëren, zet dan je onderwerp aan de linkerkant.

Er zijn films die dit ook heel sterk gebruiken. Zoals de film ”The Kings Speech”. Even kort door de bocht: de Engelse koning George stottert en gaat naar een logopedist die hem zou kunnen helpen. Nou ja, de vrouw van de koning wil dat hij er heen gaat. In de film zie je dit shot als hij net bij de therapeut op de bank zit.

Ook al zag je de film niet, uit dit shot kun je heel goed lezen dat hij zich niet op zijn gemak voelt. Naast de vervallen uitziende muur, is het ook de plek waar hij zit in het beeldkader. De regisseur heeft hem links neer gezet. Naast het uitstekende spel van de acteur, wordt zijn gevoel ‘ik wil hier niet zijn’ versterkt door zijn plek in het beeld. Zijn houding verterkt het ook. Met zijn lijf zit hij het beeld uit gedraaid (naar links dus). Doordat hij toch vooruit kijkt, meer het beeld in, wordt het gevoel versterkt dat hij misschien toch wel wil blijven.

Had de regisseur meer harmonie en ‘op zijn gemak zijn’ mee willen geven, dan had hij dit gedaan:

Rechts in het beeldkader dus. Ik heb het beeld even omgedraaid.  Merk je ook dat dit een heel ander gevoel geeft?  Er is dus bewust gebruik gemaakt van beeldtaal om het gevoel wat de acteur heeft te versterken.

Mooi vind ik dit soort dingen. Mooi om te zien en ook mooi om te gebruiken in mijn werk. Met dit soort kennis kun je een beeld nog krachtiger maken dan het misschien al was. Veel kijkers weten het niet, maar voelen en ervaren het wel…